AYM 2019/4794 Başvuru No’lu Kararı-Mülkiyet Hakkının İhlali
18.02.2022 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 2019/4794 Başvuru No’lu kararında; Kartal Surp Nişan Ermeni Kilisesi Mektebi Vakfına ait olan ve Kartal/İstanbul’da bulunan taşınmazlar hakkında 1996 yılında kamulaştırma kararı alınmış ve taraflar arasında imza edilen sözleşme gereği Belediye tarafından kamulaştırma bedeli olarak 1.000.000.000 TL (eski TL ile) ödeneceği belirlenmiştir. Bu sözleşme ile Belediyenin yapmayı taahhüt ettiği edimleri kamulaştırma bedeli karşılığında yerine getireceği, edimlerin yerine getirilmemesi halinde kamulaştırmaya dair sözleşmenin geçersiz olacağı kararlaştırılmıştır. 2006 yılına değin Belediye tarafından herhangi bir işlem yapılmadığından başvurucu taşınmazların devrini gerçekleştirmemiş olup bunun üzerine Belediye tarafından 2006 yılında taşınmazın Belediye adına tescili amacıyla dava açmış ve Belediye adına tescil sağlanmıştır. Bunun üzerine 2007 yılında başvurucu tarafından kamulaştırmanın iptali için dava açılmış ve bu dava süre aşımı nedeniyle reddedilmiştir.
Başvurucu Koruma Kurulunun bölgeyi sit alanı ilan etmesi ve taşınmaz üzerinde bulunan yapıları kültür varlığı olarak tespit etmesi üzerine 2012 ve 2014 yıllarında Belediyeye tekrar başvuru yapmış ve bu başvuruları süre aşımı nedeniyle reddedilmiştir.
Başvurucu 2015 yılında Asliye Hukuk Mahkemesinde tapu iptal ve tescil davası açmıştır. Mahkemece süre aşımı nedeniyle dava reddedilmiş, temyiz üzerine Yargıtay tarafından taşınmazların iadesi şartlarının gerçekleşmediği gerekçesiyle onama kararı verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi tarafından ise taşınmazların kamulaştırma tarihinden bu yana kamulaştırma amacına uygun olarak ve kamuya yararlı olarak kullanılmadığı, kamulaştırma tarihinden bu yana geçen sürenin uzunluğu ve taşınmazların bedelindeki artış göz önüne alınarak başvurucunun mülkün oluşturduğu artı değerden yoksun bırakıldığı ve taşınmazların iadesi yoluna da gidilmediğinden kamu yararı ile başvurucunun mülkiyet hakkı arasındaki dengenin korunamadığı ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Karar için : https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220218-16.pdf